Στην Ιατρική των Αθλητικών Κακώσεων ως βιολογικοί παράγοντες αναφέρονται διάφοροι φυσικοί παράγοντες οι οποίοι λαμβάνονται και χρησιμοποιούνται με σκοπό την ενίσχυση μιας ιατρικής πράξης και/ή την βιολογία της επούλωσης.
Αυτοί οι παράγοντες μπορεί να είναι αυτομοσχεύματα, αλλομοσχεύματα ή ξενομοσχεύματα και αναφέρονται σε μια μεγάλη ποικιλία ιστών.
Στην Ορθοπαιδική Χειρουργική το ενδιαφέρον εστιάζεται σε τρείς κύριες κατηγορίες: αυξητικοί παράγοντες, κύτταρα και ιστοί.
Στην θεραπεία με αυξητικούς παράγοντες περιλαμβάνεται η λήψη και η εφαρμογή αυξητικών παραγόντων σε μια ανατομική περιοχή, όπως η χρήση πλάσματος πλούσιο σε αιμοπετάλια (Θεραπεία PRP) προς ενίσχυση της επούλωσης μετά από μια μερική ρήξη τένοντα.
Οι κυτταρικές θεραπείες περιλαμβάνουν την λήψη και εφαρμογή κυττάρων σε μια ανατομική περιοχή όπως η χρήση αυτόλογων χονδροκυττάρων στην αντιμετώπιση χόνδρινων ελλειμμάτων γόνατος.
Οι ιστικές θεραπείες περιλαμβάνουν την χρήση ιστών προς αντικατάσταση κατεστραμμένων ανατομικών δομών ή ενίσχυσης της ανακατασκευής όπως στην περίπτωση μεταμόσχευσης αλλομοσχεύματος μηνίσκου.
Πολλοί παράγοντες παρουσιάζουν επιδράσεις στην λειτουργία, την πιθανότητα επιτυχίας και τους διάφορους κανονισμούς χρήσης ή/και επιμέρους νομικές επιφυλάξεις που διέπουν την χρήση αυτών των παραγόντων.
Τα αιμοπετάλια έχουν σημαντικό ρόλο στην διαδικασία επούλωσης διότι εκκρίνουν ένα σημαντικό αριθμό αυξητικών παραγόντων και επιπλέον βιοενεργών πρωτεΐνών κατά την ενεργοποίησή τους. Έχουν αναπτυχθεί πολλές τεχνικές συμπύκνωσης αιμοπεταλίων και/ή αυξητικών παραγόντων και κατηγοριοποιούνται συνήθως ως θεραπείες αυξητικών παραγόντων. Υπάρχουν δεδομένα που υποστηρίζουν την ικανότητα του PRP στην προσέλκυση μεσεγχυματικών κυττάρων (mesenchymal stem cells – MSCs), μακροφάγων και ινοβλαστών καθώς και τον πολλαπλασιασμό κυττάρων και την σύνθεση πρωτεινών της εξωκυττάριας θεμέλιας ουσίας, που βελτιώνουν την διαδικασία επούλωσης.
Ο οστικός μυελός περιέχει ένα σύνθετο μίγμα αιμοπεταλίων, ερυθρών και λευκών αιμοσφαιρίων, πρόδρομα αιμοποιητικά κύτταρα και πρόδρομα κύτταρα μη αιμοποιητικών σειρών. Αιμοπετάλια και μη αιμοποιητικά πρόδρομα κύτταρα μπορούν να απομονωθούν με την διαδικασία της αναρρόφησης και φυγοκέντρησης μυελού των οστών. Τα μη αιμοποιητικά πρόδρομα κύτταρα μπορούν να διαφοροποιηθούν σε μεσεγχυματικά κύτταρα (MSCs). Διάφορες τεχνικές συμπύκνωσης υλικού αναρρόφησης μυελού των οστών (BMA) απομονώνουν αιμοπετάλια και μεσεγχυματικά κύτταρα προσφέροντας την δυνατότητα θεραπείας αυξητικών παραγόντων και κυτταρικής θεραπείας από μία μοναδική ανατομική πηγή.
Ο Αλκιβιάδης Καλλιβωκάς είναι Ορθοπαιδικός Χειρουργός με εξειδίκευση στην αρθροσκόπηση ισχίου. Πρώην Consultant στο Homerton University Hospital, London και νυν Επιμελητής Α’ στο Γενικό Ογκολογικό Νοσοκομείο Κηφισιάς «Οι Άγιοι Ανάργυροι»