Αρθροσκόπηση ισχίου
Η χειρουργική επέμβαση διάσωσης του ισχίου
Η αρθροσκόπηση ισχίου έχει επίσης περιγραφεί ως μία χειρουργική επέμβαση διάσωσης του ισχίου, καθώς με τη μέθοδο αυτή ο χειρουργός σέβεται και διατηρεί τις περισσότερες δομές της φυσιολογικής άρθρωσης, και σε μερικές περιπτώσεις προσπαθεί να τροποποιήσει τις δομές ώστε αυτές να μοιάζουν περισσότερο με ένα πλήρως υγιές ισχίο, ειδικά σε περιπτώσεις με εκ γενετής ανωμαλίες (συνήθως αφορά το διαφορετικό σχήμα οστών εκ γενετής).
Αυτό καθιστά την τεχνική πολύ διαφορετική από την αρθροπλαστική του ισχίου, με την οποία αφαιρείται ολόκληρη η άρθρωση και αντικαθίσταται με μία τεχνητή. Στα πρώτα χρόνια εφαρμογής της αρθροσκόπησης ισχίου μπορούσε κανείς να χρησιμοποιήσει την τεχνική για διαγνωστικούς μόνο λόγους. Ο χειρουργός είχε τη δυνατότητα μόνο να παρατηρήσει τις παθολογικές καταστάσεις εντός της άρθρωσης.
Στις μέρες μας με τη χρήση λεπτών και επιμηκυμένων εργαλείων, βελτιωμένων καμερών καθώς και τη χρήση τεχνικών για σωστή και ασφαλή τοποθέτηση του ασθενή και έλξη του ισχίου, η πρόοδος στην τεχνολογία των εργαλείων επέτρεψε την ευκολότερη πρόσβαση στην άρθρωση του ισχίου και την πραγματοποίηση πολλών αποτελεσματικών τεχνικών που θεραπεύουν ποικίλα προβλήματα της άρθρωσης.
Η αρθροσκόπηση ισχίου είναι μία ελάχιστης παρεμβατικότητας τεχνική με την οποία ο ορθοπαιδικός χειρουργός έχει τη δυνατότητα της επισκόπησης στο εσωτερικό της άρθρωσης του ισχίου (γοφός) αλλά και της θεραπείας ενός μεγάλου αριθμού παθήσεων.
Η χειρουργική αυτή επέμβαση διενεργείται μέσω πολύ μικρών τομών γύρω από το ισχίο από τις οποίες εισάγονται η κάμερα και τα εργαλεία.
Η αρθροσκόπηση ισχίου συνδυάζει τα πλεονεκτήματα μιας τεχνικής μικρής παρεμβατικότητας, διάσωσης του ισχίου και ημερήσιας νοσηλείας και ανοίγει νέους ορίζοντες στην κατανόηση, πρόληψη και θεραπεία πολλών παθολογικών καταστάσεων της άρθρωσης.
Αυτός είναι ο λόγος που η αρθροσκόπηση ισχίου διεξάγεται μόνο από εξειδικευμένους ορθοπαιδικούς χειρουργούς, καθώς η εκπαίδευση στην τεχνική αυτή απαιτεί μία μεγάλη καμπύλη μαθήσεως.
Σήμερα
Η αρθροσκόπηση ισχίου αναδεικνύεται όλο και περισσότερο ως ένα σημαντικό εργαλείο στη διατήρηση της άρθρωσης.
Πρόσφατες μελέτες δείχνουν αύξηση από 250 % ως 600 % στην χρήση αυτής της τεχνικής κατά τα τελευταία χρόνια
Οι περισσότεροι ωστόσο εστιάζουμε στη χρήση της τεχνικής στην ενδαρθρική παθολογία στην οποία περιλαμβάνονται το σύνδρομο μηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης, η αφαίρεση ελευθέρων σωμάτων, η αντιμετώπιση των ρήξεων του επιχειλίου χόνδρου, τραυματισμοί του αρθρικού χόνδρου, η μικροαστάθεια του ισχίου κλπ όπου η αρθροσκόπηση έχει προσφέρει ουσιαστικό και τεκμηριωμένο αποτέλεσμα.
Πρόσφατη προοπτική μελέτη
στο περιοδικό PLοS1
Εξίσου σημαντική είναι όμως η αρθροσκοπική αντιμετώπιση της εξωαρθρικής παθολογίας του ισχίου, η οποία μπορεί να εκδηλώνεται με διαφορετικές μορφές. Πρόσφατη προοπτική μελέτη στο περιοδικό PLοS1 αναφέρει ότι από 416 επώδυνα ισχία, 296 (71%) είχαν εξωαρθρική παθολογία, ενώ λόγω της εμμονής των συμπτωμάτων 76 (18%) ασθενείς αντιμετωπίστηκαν χειρουργικά.(3) Η αντιμετώπιση του Περιτροχαντήριου Άλγους (Great Trochanteric Pain Syndrome, GTPS), της ετερότοπης οστεοποίησης γύρω από το ισχίο, η coxa saltans (κροτούν ισχίο), Η συρραφή ρήξης/αποκατάσταση τενοντοπάθειας της έκφυσης των οπισθίων μηριαίων από το ισχιακό κύρτωμα, η διερεύνηση του ισχιακού νεύρου είναι οι πιο συχνές από τις εξωαρθρικές ενδείξεις ενδοσκοπικής αντιμετώπισης.
Η ρήξη του επιχειλίου χόνδρου της κοτύλης
Μία ρήξη του επιχειλίου χόνδρου της κοτύλης είναι ίσως η πιο συχνή αιτία χρόνιου πόνου στο ισχίο. Ο επιχείλιος χόνδρος της κοτύλης είναι μία δομή μαλακών μορίων, και αποτελεί την επέκταση του αρθρικού χόνδρου.
Ο ρόλος του είναι η αύξηση της επιφάνειας της κοτύλης συνολικά και η δράση «στεγανοποίησης» της άρθρωσης με την επαφή του με την μηριαία κεφαλή. Παίζει σημαντικό ρόλο στην εμβιομηχανική του ισχίου. Επίσης, έχει και προστατευτικό ρόλο στον αρθρικό χόνδρο της κοτύλης.
Αυτό υποδηλώνει ότι μία κάκωση ή ρήξη στον επιχείλιο χόνδρο μπορεί να βάλει σε κίνδυνο τον αρθρικό χόνδρο, με απώτερο αποτέλεσμα την επιπλέον βλάβη και φθορά της άρθρωσης συνολικά. Ευτυχώς, μία ρήξη του επιχειλίου χόνδρου προκαλεί σημαντική συμπτωματολογία και φέρνει τον ασθενή γρήγορα στον ορθοπαιδικό.
Με την αρθροσκόπηση ισχίου μπορεί να επιδιορθωθεί το πρόβλημα με ομαλοποίηση, μερική εκτομή και καθαρισμό ή ακόμη και συρραφή του επιχειλίου χόνδρου με αρθροσκοπικά ράμματα.
Ετερότοπη οστεοποίηση
Στην τρισδιάσταση CT παρατηρείται ετερότοπη οστεοποίηση στην περιοχή της έκφυσης της ευθείας κεφαλής του ορθού μηριαίου σε νέο ασθενή με επακόλουθα μηχανικά συμπτώματα λαγονομηριαίας πρόσκρουσης. Ο ασθενής ανέφερε ιστορικό παλαιάς κάκωσης στην περιοχή κατόπιν δικού του λακτίσματος.
Η οστεοποίηση αφαιρέθηκε μερικώς αρθροσκοπικά με άμεση βελτίωση των συμπτωμάτων του ασθενούς
Η αποκατάσταση ρήξεων
Η αποκατάσταση ρήξεων ή η χειρουργική θεραπεία τενοντίτιδας εκφυτικού άκρου οπισθίων μηριαίων είναι μία ακόμα ένδειξη ενδοσκοπικής αποκατάστασης στην περιοχή του ισχίου.
Οι ρήξεις αυτές είναι συνήθως τραυματικής αιτιολογίας και συμβαίνουν σε αθλητές κατά την υπέρκαμψη του ισχίου με ταυτόχρονη έκταση του γόνατος.
Η χειρουργική αποκατάσταση μπορεί να γίνει ενδοσκοπικά. Λόγω γειτνίασης των ανατομικών δομών που αποκαθίστανται, με το ισχιακό νεύρο, και για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος ιατρογενούς βλάβης, πρέπει πρώτα να γίνεται η ταυτοποίηση του νεύρου καθώς και η πρoφύλαξή του. Η αντιμετώπιση αυτής της βλάβης γίνεται συνήθως με τον ασθενή σε πρηνή θέση αντί της ύπτιας ή πλάγιας αρθροσκοπικής θέσης.
Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν πόνο στο ισχίο ή στη γλουτιαία χώρα καθώς και εικόνα ισχιαλγίας που μπορεί να επιδεινωθεί με την κάμψη και στροφή του ισχίου και την έκταση του γόνατος. Συχνά παρατηρείται αδυναμία του ασθενούς να παραμείνει καθιστός για περισσότερο από μερικά λεπτά ενώ τη νύχτα ο πόνος συχνά χειροτερεύει.
Ενδοσκοπικά, η διερεύνηση πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις δομές που μπορεί να προκαλούν το πρόβλημα, ενώ πλήρης γνώση της ανατομίας της εν τω βάθει γλουτιαίας χώρας είναι απαραίτητη για την αποφυγή ιατρογενούς βλάβης.
Τα εξωαρθρικά σύνδρομα πρόσκρουσης
Τα εξωαρθρικά σύνδρομα πρόσκρουσης περιλαμβάνουν οντότητες όπως η ισχιο-μηριαία πρόσκρουση και η λαγονομηριαία/υπακάνθιος πρόσκρουση. Κατά την πρώτη, ο τετράγωνος μηριαίος μυς πιέζεται και τραυματίζεται μεταξύ ισχιακού οστού και ελάσσονος τροχαντήρα.
Στην δεύτερη, υπάρχει οστική πρόσκρουση μεταξύ Πρόσθιας κατώτερης Λαγόνιας Άκανθας και αυχένα μηριαίου κατά την κίνηση κάμψης του ισχίου. Εξαίρεση των προεχόντων οστικών τεμαχίων μπορεί να οδηγήσει σε βελτίωση των συμπτωμάτων σε μεγάλο ποσοστό ασθενών αν και περισσότερες μελέτες χρειάζονται για την πλήρη εκτίμηση των αποτελεσμάτων.
Σε ειδικές περιπτώσεις μπορεί να πραγματοποιηθεί ενδοσκοπική αφαίρεση υλικών από την περιοχή του ισχίου στην εικόνα 4, φαίνεται κοχλίας σταθεροποίησης επιφυσιολίσθισης μηριαίας κεφαλής 10 χρόνια μετά την επέμβαση. Η αφαίρεση έγινε σε συνδυασμό με αντιμετώπιση συνυπάρχουσας μηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης ενδαρθρικά που ήταν συνέπεια της επιφυσιολίσθισης.
hip scope
Η αρθροσκόπηση του ισχίου
Τεχνική πρώτης επιλογής
Η πολύπλοκη ανατομία και η φυσιολογία των εξωαρθρικών δομών του ισχίου και οι διαφοροποιήσεις από την αναμενόμενη ανατομική δημιουργούν συχνά διαγνωστικές προκλήσεις. Εξοικείωση και γνώση της ανατομίας και του λειτουργικού ρόλου των στοιχείων της περιοχής είναι απαραίτητα προκειμένου να μπορούμε να καταλήξουμε σε ασφαλή διαγνωστικά συμπεράσματα ώστε οι ασθενείς μας να έχουν την ενδεδειγμένη χειρουργική αντιμετώπιση. Η αρθροσκόπηση του ισχίου αποτελεί πλέον την τεχνική πρώτης επιλογής και στις περιπτώσεις εξωαρθρικής παθολογίας στην περιοχή αυτή.
Ορθοπαιδικός Χειρουργός
Αλκιβιάδης Καλλιβωκάς BSc, MD, PhD
Ο Αλκιβιάδης Καλλιβωκάς είναι Ορθοπαιδικός Χειρουργός με εξειδίκευση στην αρθροσκόπηση ισχίου. Πρώην Consultant στο Homerton University Hospital, London και νυν Επιμελητής Α’ στο Γενικό Ογκολογικό Νοσοκομείο Κηφισιάς «Οι Άγιοι Ανάργυροι»