Ολική Αρθροπλαστική Γόνατος
Θεραπεία Οστεοαρθρίτιδας Γόνατος
Η αρθρίτιδα του γόνατος είναι μηχανικό πρόβλημα, που εμποδίζει τη σωστή λειτουργία της άρθρωσης και κυρίως το άνετο περπάτημα. Μετά από ένα συγκεκριμένο στάδιο του πόνου και της δυσκαμψίας, οι δυσκολίες στις κινήσεις σας επιβάλλουν την επέμβαση. Το στάδιο αυτό ποικίλλει ανάλογα με την κατάσταση του κάθε ασθενή.
Εξαρτάται επίσης από τις βλάβες που έχει προκαλέσει η αρθρίτιδα, την ηλικία και τον τρόπο ζωής σας, καθώς και τις προσδοκίες σας. Μια λεπτομερής συζήτηση με το γιατρό σας μπορεί να καθορίσει αν είναι η κατάλληλη στιγμή για επέμβαση.
Ο χειρουργός σας προτείνει την αντικατάσταση της άρθρωσης του γόνατος με πρόθεση και ονομάζεται αρθροπλαστική γόνατος.
Η εφαρμογή τεχνικών ελάχιστης επεμβατικότητας (MIS) σε συνδυασμό με τα σύγχρονα πρωτόκολλα ταχείας κινητοποίησης (fast track) καθιστά την μετάγγιση αίματος μη απαραίτητη σήμερα στην πλειονότητα των ασθενών μας. Η ανάπτυξη σύγχρονων φαρμακευτικών σκευασμάτων σε τοπική ή ενδοφλέβια χορήγηση (τρανσαμίνη) περιορίζει σε μεγάλο βαθμό την αιμορραγία του χειρουργικού τραύματος Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να χρειασθεί μετάγγιση αυτόλογου αίματος.
Τι πρέπει να γνωρίζω πριν την επέμβαση;
Είναι λογικό ότι η καλή φυσική κατάσταση συμβάλλει στο επιτυχές αποτέλεσμα. Γι’ αυτό, σας συνιστάται η απώλεια βάρους, αν χρειάζεται και η διατήρηση της ευκαμψίας και της δύναμης των μυών της άρθρωσης με κατάλληλες ασκήσεις.
Αν έχετε κυκλοφορικό πρόβλημα (κιρσούς), μπορεί να χρειαστεί επέμβαση για τη θεραπεία του πριν την τοποθέτηση πρόθεσης. Σε αντίθετη περίπτωση, υπάρχει ο κίνδυνος να φράξουν οι φλέβες (φλεβοθρόμβωση). Για να μειωθεί ο κίνδυνος εισαγωγής μικροβίων στην πρόθεση (λοίμωξη), πρέπει να αποκλειστεί η περίπτωση άλλης υπάρχουσας λοίμωξης (στο δέρμα, στα δόντια, κτλ.).
Η αναισθησία
Πριν την επέμβαση, επικοινωνείτε με τον αναισθησιολόγο, ο οποίος προτείνει την κατάλληλη μέθοδο αναισθησίας για εσάς και σας δίνει οδηγίες που πρέπει να ακολουθήσετε. Στη διάρκεια της επέμβασης, είτε είστε τελείως «κοιμισμένος» (γενική αναισθησία), είτε αναισθητοποιείται το κάτω μέρος του σώματος (επισκληρίδιος αναισθησία), είτε αναισθητοποιείται μόνο το γόνατό σας και η κάτωθεν αυτού περιοχή (περιοχική αναισθησία του κάτω άκρου). Σύγχρονα προτιμάται η ραχιαία αναισθησία (light spinal) γιατί παρουσιάζει πολύ μικρότερο ποσοστό επιπλοκών σε σχέση με την γενική αναισθησία και μπορεί να συνδυασθεί με τα πρωτόκολλα ταχείας κινητοποίησης (fast track) και με ημερήσια νοσηλεία του ασθενούς (outpatient surgery). Μπορεί να συνδυασθεί και με αισθητικό αποκλεισμό των νεύρων του γόνατος (adductor canal block) το οποίο γίνεται με την βοήθεια υπερήχου από τον αναισθησιολόγο ή τον χειρουργό σας. Με αυτό τον τρόπο έχουμε εξαιρετικό αναλγητικό αποτέλεσμα και οι ασθενείς κινητοποιούνται σε σημαντικό βαθμό άμεσα μετεγχειρητικά, λίγες μόνο ώρες μετά την χειρουργική επέμβαση!
Η προετοιμασία
Η επέμβαση πραγματοποιείται σε χώρο (χειρουργείο), που υπόκειται σε αυστηρούς κανόνες υγιεινής και ασφάλειας. Οι κανόνες υγιεινής είναι πολύ σημαντικοί στις επεμβάσεις οστών, γι’ αυτό η ιατρική ομάδα παίρνει ιδιαίτερες προφυλάξεις. Τοποθετείστε στο χειρουργικό τραπέζι, συνήθως, ξαπλωμένος ύπτια. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές από τις οποίες ο χειρουργός σας καλείται να επιλέξει ανάλογα με την περίπτωσή σας και τις πρακτικές που εφαρμόζει. Στη διάρκεια της επέμβασης, ο χειρουργός πρέπει να προσαρμοστεί και πιθανώς να πραγματοποιήσει επιπλέον ενέργειες, που επιμηκύνουν τη διάρκεια της επέμβασης, χωρίς ωστόσο, να γίνεται πιο δύσκολη ή επικίνδυνη.
Η επέμβαση
ολικής αρθροπλαστικής γόνατος
Συνήθως, ο χειρουργός πραγματοποιεί μια τομή στην πρόσθια επιφάνεια του γόνατος. Η τομή μπορεί να γίνει στη μέση ή στην εσωτερική πλευρά, πιο σπάνια στην εξωτερική.
Η πιό συνήθης προσπέλαση είναι η μέση παραεπιγονατιδική. Αλλες προσπελάσεις χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με τεχνικές ελάχιστης επεμβατικότητας (medial parapatellar, subvastus, midvastus). Το μέγεθος της τομής σύγχρονα είναι μικρό (6-8 εκ) σε σχέση με τις προσπελάσεις των 20-25 εκ. των παραδοσιακών τεχνικών! Κύριο μέλημα του χειρουργού είναι ο ελάχιστος δυνατός τραυματισμός του τένοντα του τετρακεφάλου μυός γιατί έτσι συμβάλλουμε στην όσο το δυνατό ανώδυνη και γρήγορη αποκατάσταση του ασθενούς (fast track or enhanced rehabilitation protocols). Στη συνέχεια, παραμερίζει την επιγονατίδα και τους μυς και τους τένοντες με τους οποίους συνδέεται και εισέρχεται στην άρθρωση του γόνατος για την διενέργεια του κύριου μέρους της επέμβασης!
Η βασική επέμβαση
Ο χειρουργός ξεκινάει με τον καθαρισμό της άρθρωσης, αντιμετωπίζοντας τον ερεθισμό (φλεγμονή) και αφαιρώντας τις οστικές προεξοχές (οστεόφυτα), που έχουν δημιουργηθεί. Στη συνέχεια, αφαιρεί το φθαρμένο χόνδρο μαζί με χιλιοστά οστού που βρίσκεται από κάτω. Στο ύψος της κνήμης, η τομή του οστού είναι γενικά οριζόντια, ενώ χρειάζονται περισσότερες οστεοτομίες στο μηριαίο οστό για να προετοιμαστεί να δεχθεί την πρόθεση. Οι τομές είναι ακριβείας, ανάλογες με το είδος της πρόθεσης που έχει επιλεγεί.
Η χρήση σύγχρονων ρομποτικών συστημάτων (MAKO robotic surgery) ή συστημάτων ψηφιακής πλοήγησης (computer navigation – KneeAlign2) μας επιτρέπουν εξαιρετική ακρίβεια ως προς την ορθότητα των οστεοτομιών τόσο του μηρού όσο και της κνήμης. Η ορθή ευθυγράμμιση της πρόθεσης σε σχέση με τον μηχανικό άξονα του γόνατος θεωρείται εξαιρετικά σημαντική για την μακροχρόνια καλή λειτουργία και επιβίωση της πρόθεσης. Μόλις η επιφάνεια του οστού είναι κατάλληλα διαμορφωμένη, ο χειρουργός τοποθετεί μια δοκιμαστική πρόθεση, για τον έλεγχο των κινήσεων του γόνατος και της λειτουργίας των συνδέσμων.
Πριν την τελική τοποθέτηση της πρόθεσης, μπορεί να πραγματοποιήσει διορθωτικές ενέργειες. Η στερέωσή της μπορεί να γίνει με ή χωρίς τη χρήση ακρυλικού τσιμέντου. Ο χειρουργός επιλέγει την τεχνική ανάλογα με το είδος της πρόθεσης και την κατάσταση των οστών σας για το καλύτερο αποτέλεσμα. Μετά την τοποθέτηση της πρόθεσης, δοκιμάζει μια ακόμα φορά τις κινήσεις του γόνατος. Γενικά, τα τμήματα της πρόθεσης που τοποθετούνται στο μηριαίο οστό και την κνήμη είναι μεταλλικά και ανάμεσά τους υπάρχουν τμήματα από ένα είδος ανθεκτικού πλαστικού (πολυαιθυλένιο), που επιτρέπουν την καλύτερη ολίσθηση των επιφανειών της άρθρωσης.
Συρραφή τομής
Για τη συρραφή της τομής, ο γιατρός σας χρησιμοποιεί ράμματα που απορροφούνται σταδιακά από τον οργανισμό (απορροφήσιμο υλικό). Μπορεί επίσης να γίνει και πλαστική αποκατάσταση της εγχειρητικής τομής με ενδοδερμική ραφή η οποία δεν χρειάζεται αφαίρεση ραμμάτων με επιπλέον επίσκεψη στο χειρουργό σας. Η χρήση παροχετεύσεων (σωληνάκια για μετεγχειρητική παροχέτευση αίματος) έχει ελαχιστοποιηθεί τα τελευταία χρόνια.
Η διάρκεια της επέμβασης αρθροπλαστικής γόνατος
Η διάρκεια της επέμβασης ποικίλλει χωρίς να σημαίνει ότι η εξέλιξή της παρουσιάζει κάποιο πρόβλημα, καθώς εξαρτάται από διάφορους παράγοντες (τη μέθοδο, τον αριθμό των συνδυαστικών ενεργειών, κτλ). Η χειρουργική επέμβαση συνήθως διαρκεί από 45-60 λεπτά. Πρέπει επίσης να υπολογίσετε το χρόνο προετοιμασίας, ανάνηψης, κτλ.
Τι πρέπει να γνωρίζετε
Ο συνδυασμός τεχνικών ελάχιστης επεμβατικότητας (MIS) με σύγχρονα πρωτόκολλα ταχείας κινητοποίησης (fast track) και μεθόδους ρομποτικής χειρουργικής (ΜΑΚΟ) ή ψηφιακής πλοήγησης (KneeAlign2) μας επιτρέπει την άμεση έγερση βάδιση του ασθενούς χωρίς υποστήριξη λίγες μόνο ώρες μετά την χειρουργική επέμβαση! Χάρη στην πρόθεση, της οποίας τα τμήματα μπορούν να ολισθαίνουν χωρίς να προκαλούν πόνο, μπορείτε να αρχίσετε άμεσα να περπατάτε.
Σε πολύ μεγάλο ποσοστό των ασθενών μας επιτυγχάνεται ημερήσια νοσηλεία 24 ωρών! Οι ασθενείς μας παίρνουν εξιτήριο την ίδια ημέρα του χειρουργείου (όταν πληρούν συγκεκριμένες προυποθέσεις) ή μέσα σε 24 ώρες αφού έχουν βαδίσει αυτόνομα και έχουν ανέβει και κατέβει σκάλες χωρίς την χρήση υποστηρικτικών μέσων (περιπατητήρας Π ή βακτηρίες)
Ορθοπαιδικός Χειρουργός
Αλκιβιάδης Καλλιβωκάς BSc, MD, PhD
Ο Αλκιβιάδης Καλλιβωκάς είναι Ορθοπαιδικός Χειρουργός με εξειδίκευση στην αρθροσκόπηση ισχίου. Πρώην Consultant στο Homerton University Hospital, London και νυν Επιμελητής Α’ στο Γενικό Ογκολογικό Νοσοκομείο Κηφισιάς «Οι Άγιοι Ανάργυροι»