Νέκρωση Κεφαλής Μηριαίου
Μια περιοχή του ανώτερου τμήματος του οστού του μηρού σας (μηριαίο) δεν αιματώνεται πια σωστά και νεκρώνεται. Στην ιατρική γλώσσα, μιλάμε για νέκρωση της κεφαλής του μηριαίου (ή οστεονέκρωση). Η περιοχή που καταστράφηκε, συνήθως, βρίσκεται κάτω από το χόνδρο. Και ο χόνδρος κινδυνεύει από φθορά. Η κοιλότητα στην οποία θηλυκώνει η κεφαλή του μηριαίου (κοτύλη), συνήθως, δεν πλήττεται, τουλάχιστον στην αρχή.
Οι αιτίες νέκρωσης της κεφαλής του μηριαίου είναι ποικίλες και δεν είναι όλες γνωστές. Μπορούμε να αναφέρουμε την υπερβολική ποσότητα συγκεκριμένων λιπιδίων στο αίμα (χοληστερίνη, τριγλυκερίδια), τη λήψη ορισμένων φαρμάκων (κορτικοειδή), την υπερβολική κατανάλωση αλκόολ, το υπερβολικό βάρος, κτλ. Η ασθένεια αυτή παρατηρείται συχνά σε ασθενείς ηλικίας 35 με 50 ετών και πλήττει συνήθως και τα δύο ισχία.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Το ισχίο σας πονάει. Ο πόνος, συνήθως, εστιάζεται στη βουβωνική περιοχή, στο γλουτό και μερικές φορές μπορεί να αντανακλά στο γόνατο. Ο πόνος μπορεί να είναι έντονος από την αρχή, ή αντιθέτως, να εμφανιστεί μετά από μήνες και να είναι μέτριας έντασης. Με την εξέλιξη της ασθένειας, η άρθρωση γίνεται δύσκαμπτη και παρουσιάζονται δυσκολίες στο περπάτημα: χωλότητα. Εάν η ασθένεια πλήξει και τα δύο ισχία, το πρόβλημα στις μετακινήσεις σας είναι ιδιαίτερα έντονο.
Τι εξετάσεις χρειάζονται για άμεση διάγνωση;
Ο γιατρός, για να διαπιστώσει τη σοβαρότητα της κατάστασης, βασίζεται σε ενδείξεις όπως:
- τη συχνότητα λήψης φαρμάκων, για να ανακουφιστείτε από τον πόνο,
- τη χωλότητα κατά το περπάτημα, την επιδείνωσή της, ή την ανάγκη να περπατάτε με τη χρήση βοηθητικού μπαστουνιού, κτλ.
Η ακτινογραφία είναι η τεχνική που χρησιμοποιεί ακτίνες (τις ακτίνες X), για να δούμε τα οστά στο εσωτερικό του σώματος. Σε αρχικό στάδιο της ασθένειας, η εικόνα του ισχίου φαίνεται φυσιολογική. Σε προχωρημένο, ωστόσο, στάδιο, παρατηρούμε παραμόρφωση της κεφαλής του μηριαίου, που συνδέεται με τη φθορά του χόνδρου στην περιοχή που έχει καταστραφεί (νεκρωμένη κεφαλή).
Πιο εξειδικευμένες τεχνικές, όπως η αξονική και κυρίως η μαγνητική τομογραφία εντοπίζουν τις αλλαγές στο οστό σε αρχικό στάδιο, ακόμα και πριν την εμφάνιση του πόνου.
Η μαγνητική επιτρέπει να διαπιστώσουμε αν υπάρχει ακόμα υγιές οστό κάτω από το χόνδρο και να εντοπίσουμε το μέγεθος της κατεστραμμένης περιοχής. Οι πληροφορίες αυτές συμβάλλουν στην κατάλληλη επιλογή χειρουργικής αντιμετώπισης.
Συχνά, με τις εξετάσεις αυτές διαπιστώνουμε ότι και το άλλο ισχίο έχει πληγεί (οστεονέκρωση), αν και ακόμα δεν προκαλεί πόνο
Συντηρητικές Θεραπείες
Τα φάρμακα επιτρέπουν να περιορίσουμε τον πόνο και τον ερεθισμό (φλεγμονή) της άρθρωσης.
Για την καταπολέμηση της φλεγμονής, τη διατήρηση της ευκαμψίας της άρθρωσης και την ενδυνάμωση των μυών, σας συνιστάται φυσιοθεραπεία. Σε αρχικά στάδια, πριν δηλαδή την κατάρρευση της μηριαίας κεφαλής και την απώλεια της σφαιρικότητάς της μπορεί κανείς να ακολουθήσει συντηρητικά μέσα όπως πχ. η αποφόρτιση του σκέλους και η χρήση φαρμακευτικής αγωγής, όμως συνήθως η νόσος εξελίσσεται και οδηγούμαστε στο χειρουργείο.
Χειρουργικές Θεραπείες
Τα τελευταία χρόνια στα αρχικά στάδια της οστεονέκρωσης, εφαρμόζεται η τεχνική της αποσυμπίεσης και ταυτόχρονης έγχυσης αυτόλογων παραγώγων αίματος (βλαστοκύτταρα). Η τεχνική αυτή απευθύνεται σε ασθενείς που πάσχουν από οστεονέκρωση σταδίου 1 έως και 3 (Hernigou).
Κατά την τεχνική αυτή λαμβάνουμε μυελό των οστών από το λαγόνιο οστούν του ασθενή μας και στη συνέχεια διενεργείται φυγοκέντρηση αυτού και μέσω ειδικών φίλτρων τοποθετείται σε ειδική σύριγγα. Στη συνέχεια μέσω ακτινοσκόπησης διενεργείται αποσυμπίεση (τρυπανισμός ισχίου) στη νεκρωτική περιοχή της μηριαίας κεφαλής με ειδικό εργαλείο (φρέζα) και τέλος λαμβάνει χώρα η έγχυση στην πάσχουσα (νεκρωτική) περιοχή των αυτόλογων βλαστοκυττάρων.
Οι τομές για την συγκεκριμένη τεχνική είναι της τάξεως του 0,5 – 1 εκ, ο ασθενής εξέρχεται από το Νοσοκομείο την ίδια ημέρα και για 2 εβδομάδες κινητοποιείται με βακτηρίες με μερική φόρτιση του σκέλους. Σε ποσοστά άνω του 85-90 % ο πόνος υποχωρεί και η κινητικότητα του πάσχοντος ισχίου επανέρχεται εντός φυσιολογικών ορίων.
Έξι μήνες έως ένα έτος μετεγχειρητικά σε διενέργεια νέας μαγνητικής τομογραφίας του πάσχοντος ισχίου, παρατηρείται η πλήρης εξαφάνιση των ακτινολογικών σημείων της οστεονέκρωσης.
Το στάδιο 1-2 μπορεί επίσης να αντιμετωπισθεί με ανάλογα ποσοστά επιτυχίας ή με μεταφορά τμήματος του οστού της περόνης του ποδιού με το αγγείο του (αγγειούμενο μόσχευμα περόνης) ώστε να επαναλειτουργήσει η κυκλοφορία.
Πρόκειται για μια πολύπλοκη χειρουργική επέμβαση που απαιτεί ειδική χειρουργική εμπειρία μικροχειρουργικής. Μπορεί όμως να αντιμετωπισθεί και με εμφύτευση ήλου (καρφί) από ταντάλιο που έχει την ιδιότητα να το διαπερνούν νέα αγγεία.
Όλες οι μέθοδοι έχουν υψηλά αποτελέσματα αποτυχίας και η επιτυχία εξαρτάται κυρίως από το πόσο νωρίς αντιμετωπίζεται η νέκρωση.
Όταν διαπιστωθεί ολική καταστροφή των αρθρικών επιφανειών (στάδια 3-4), αντικαθιστά τις περιοχές που έχουν υποστεί βλάβη με τεχνητά μέρη (πρόθεση). Στην ιατρική γλώσσα, μιλάμε για ολική αρθροπλαστική ισχίου.
Τα φάρμακα και η φυσιοθεραπεία ανακουφίζουν τον ασθενή για ορισμένο χρονικό διάστημα, δεν εμποδίζουν όμως την επιδείνωση της ασθένειας.
Η επέμβαση ολική αρθροπλαστική ισχίου
Ο χειρουργός προτείνει την αντικατάσταση των φθαρμένων περιοχών της άρθρωσής σας με τεχνητά μέρη (πρόθεση). Στην ιατρική γλώσσα, ονομάζεται αρθροπλαστική ισχίου.
Πριν την επέμβαση
Είναι λογικό ότι η καλή φυσική κατάσταση συμβάλλει στο επιτυχές αποτέλεσμα. Για αυτό, σας συνιστάται η απώλεια βάρους, αν χρειάζεται, και η διατήρηση της ευκαμψίας και της δύναμης των μυών και των αρθρώσεων με κατάλληλες ασκήσεις, κατόπιν ιατρικής συμβουλής. Εάν έχετε κυκλοφορικό πρόβλημα (κιρσούς), μπορεί να χρειαστεί επέμβαση για τη θεραπεία του πριν την τοποθέτηση πρόθεσης. Σε αντίθετη περίπτωση, υπάρχει ο κίνδυνος να φράξουν οι φλέβες (φλεβοθρόμβωση). Για να μειωθεί ο κίνδυνος εισαγωγής μικροβίων στην πρόθεση (λοίμωξη), πρέπει να αποκλειστεί η περίπτωση υπάρχουσας λοίμωξης (στο δέρμα, στα δόντια, κτλ.). Πριν την επέμβαση, επικοινωνείτε με τον αναισθησιολόγο, ο οποίος προτείνει την κατάλληλη μέθοδο αναισθησίας για εσάς και σας δίνει οδηγίες που πρέπει να ακολουθήσετε.
Η αναισθησία
Στη διάρκεια της επέμβασης, είτε είστε τελείως «κοιμισμένος» (γενική αναισθησία), είτε αναισθητοποιείται το κάτω μέρος του σώματος με ένεση στην πλάτη σας (επισκληρίδιος ή ραχιαία αναισθησία). Η πιο σύγχρονη επιλογή είναι η ραχιαία αναισθησία (light spinal) γιατί διάφορες μελέτες καταδεικνύουν μικρότερο ποσοστό επιπλοκών σε σχέση με την γενική αναισθησία αλλά και ταχύτερη και καλύτερη μετεγχειρητική κινητοποίηση των ασθενών. Τα τελευταία χρόνια η ανάπτυξη πρωτοκόλλων ταχείας κινητοποίησης (fast track protocols) βοηθά πολύ στην πολύ γρήγορη ανάνηψη όσο και αποκατάσταση του ασθενούς.
Η προετοιμασία
Η επέμβαση πραγματοποιείται σε χώρο (χειρουργείο), που υπόκειται σε αυστηρούς κανόνες υγιεινής και ασφάλειας. Οι κανόνες υγιεινής είναι πολύ σημαντικοί στις επεμβάσεις οστών, για αυτό η ιατρική ομάδα παίρνει ιδιαίτερες προφυλάξεις. Συνήθως, τοποθετείστε ξαπλωμένος ανάσκελα ή σε πλάγια θέση. Η θέση, ωστόσο, μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την τεχνική που εφαρμόζει ο χειρουργός σας. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές από τις οποίες ο χειρουργός σας καλείται να επιλέξει ανάλογα με την περίπτωσή σας και τις πρακτικές που εφαρμόζει. Στη διάρκεια της επέμβασης, ο χειρουργός πρέπει να προσαρμοστεί και πιθανώς να πραγματοποιήσει επιπλέον ενέργειες, που επιμηκύνουν την επέμβαση χωρίς, ωστόσο, να γίνεται πιο δύσκολη ή επικίνδυνη.
Θεραπεία εκλογής
Η ολική αρθροπλαστική ισχίου αποτελεί την επέμβαση του αιώνα μιας και έχει δώσει εξαιρετικές λύσεις σε περιπτώσεις ασθενών με πολύ σημαντικά κινητικά προβλήματα λόγω οστεοαρθρίτιδας. Εμπεριέχει, ωστόσο, κάποιους κινδύνους που πρέπει να λάβετε υπόψη σας, πριν αποφασίσετε να υποβληθείτε σε επέμβαση. Οι συνεχείς έρευνες εξελίσσουν τις τεχνικές (νέα υλικά, νέα συστήματα στερέωσης, κτλ.) και προσφέρουν συνεχώς αυξανόμενες εγγυήσεις για ένα ασφαλές αποτέλεσμα.